Culloden Battle

Loch Ness turunun ilk gününde Highland’lere doğru ilerlerken Culloden’da bir mola verdik. Yol boyunca rehber o kadar çok savaş anlattı ki, kafam biraz allak bullak oldu. Bütün anlatılanlardan çıkardığım temel sonuç ise, İskoçların savaşmayı sevdiği. Her ne kadar barışçıl olduklarını iddia etseler de, sürekli bir savaş durumu. İngiltere işgale geldiğinde, birleşip İngilizlere karşı, onlar olmadığı zaman kendi klanları arasında birbirleriyle, ama sürekli bir savaş halinde.

Yine de ziyaret ettiğimiz bu savaş anıtı, İskoçların tarihlerindeki en büyük hezimeti yaşadıkları, ve özetle her şeylerini kaybettikleri savaşın geçtiği yer; Culloden.

Savaş Alanı - Bulunduğumuz yer İngilizlerin, çok ileride mavi bayrakların olduğu yer, İskoçların hizlandığı çizgi. Ortadaki yapı savaş anıtı. Diğer klanlara ait mezar taşları da dağınık olarak duruyor.

Hikayesi şu, İngiliz’lerle olan mücadele 13.yy’da İskoçya bağımsızlık savaşlarıyla başlayıp onyıllarca sürüyor. William Wallace’ın da Braveheart’ta izlediğimiz epik mücadelesi bu dönemlere denk düşüyor. 14. yy’da İskoçlar bağımsızlıklarını kazanıyorlar. Bu durum 17. yy’a kadar sürüyor. Bu dönemde King James the VI^th of Scotland, İngiltere, İrlanda ve İskoçya krallıklarını birleştirip, Kingdom of Great Britain’ı kuruyor, ve King James the I^st of England oluyor. Fakat barış çok uzun ömürlü olmuyor. Yıllarca öğrendiğimiz Rusların sıcak denizlere inme sevdası bu tarafta İngilizlerin Highland’leri ele geçirme sevdasına tekabül ediyor sanırım!

İngiliz safları

Sonunda 1746'da Charles Edward Stuart komutasındaki İskoç birlikleri William Augustus komutasındaki İngiliz hükümetine bağlı birliklerle, Culloden Moor adlı savaş meydanında karşı karşıya geliyorlar. Sayıca üstünlük yok, ama teçhizatça var. İngiliz güçleri İskoçların çevresini sarıp, kiltleri ve kılıçlarından başka bişeyi olmayan 1000'in üzerindeki askeri yaylım ateşi ile öldürüyorlar. Charles kaçarken Augustus'un adı da Butcher of Cumberland olarak anılmaya başlanıyor.

Klanların savaşta konumlandıkları ve topluca katledildikleri yerlerde böyle mezar taşları var saha boyunca

Ben halkın Charles'a -hatta çok güzel bir yüzü olduğu için kendisine ‘Bonnie’ Prince Charlie diyorlarmış- olan sevgisini tam çözemedim. Önce İngiltere'yi işgale gidiyor, başarısız olup dönüyor. Sonra İngiltere işgale geliyor, yine başarısız oluyor İskoçlar milli kimliklerini kaybediyorlar, fakat sonrasında halk köyleri dahi ateşe verilse Charles'ı ele vermemek için ölüyorlar. Yani bir zaman savaşlar da kazanmış ama yine de hala kahramanları olarak bahsetmeleri biraz garip geldi.

Savaşın sonuçları İskoçlar açısından çok acıklı. İngilizler, İskoçları daha da entegre etmek istiyorlar kendilerine. Bunun için İskoçların klan sistemi yasaklanıyor, insanlar Lowland'lere ve kuzey Amerika'ya göçe zorlanıyorlar, Gaelic dilini konuşmak ve öğretmek yasaklanıyor. (10-20 yıl önce serbest olmuş fakat bu saatten sonra, konuşabilen pek kimsenin kaldığını sanmıyorum =) ) Uzun lafın kısası, üzerinde güneş batmayan bir uygarlık kolay elde edilmemiş. Bu da o dönemlerde yaşanan trajedilerden sadece biri.